Po opublikowaniu materiału o możliwych formach prowadzenia działalności gospodarczej przez dystrybutorów ubezpieczeń (agent/OFWCA) otrzymałem kilka pytań o możliwości prowadzenia dystrybucji ubezpieczeń w formie nierejestrowanej działalności gospodarczej. Zainteresowani tym są osoby podejmujące z Alwisem współpracę. Proszony jestem o przekazanie szerszych informacji na ten temat.
Stąd wyjaśniam, że: Istnieje możliwość prowadzenia działalności w zakresie dystrybucji ubezpieczeń w formie nierejestrowanej działalności i dotyczyć ona może tylko osób fizycznych wykonujących czynności agencyjne (OFWCA) a nie agentów, czyli osób posiadających podpisane umowy agencyjne bezpośrednio z zakładami ubezpieczeń. Pisałem o tym już dość dawno, a więc warto te problemy przypomnieć.
W Polsce od 2018 roku istnieją przepisy pozwalające osobom fizycznym prowadzić działalność zarobkową bez konieczności prowadzenia działalności gospodarczej i jej rejestrowania. Oczywiście muszą być spełnione określone prawem warunki i mogą taką działalność prowadzić także OFWCA w multiagencjach. Podstawą prawną jest art. 5. ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo Przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz 236 i 1222).
Ta forma jest mało znana i praktycznie stosowana. A może dotyczyć wielu OFWCA, zwłaszcza tych mniejszych. Warunkiem jest otrzymywanie przychodu: do 3 225 złotych miesięcznie, (czyli 75% minimalnego wynagrodzenia, od 1 lipca 2024 r.). Nie trzeba się rejestrować w CEIDG, opłacać składek ZUS, ubezpieczenia zdrowotnego, a podatek rozlicza się po roku (PIT – do kwietnia w następnym roku).
Jakie warunki muszą być spełnione aby można prowadzić nie rejestrowaną działalność gospodarczą?
OFWCA może prowadzić taką działalność zarobkową - nierejestrową - jeśli spełni łącznie następujące warunki:
- Jest osobą fizyczną.
- Przychody (nie dochody) z jej działalności nie przekraczają w żadnym miesiącu 75% minimalnego wynagrodzenia. Od 1 lipca 2024 roku jest to kwota 3225 złotych, bo najniższe ustawowe wynagrodzenie wynosi 4300 złotych.
- Nie wykonuje działalności w formie spółki cywilnej.
- Nie prowadzi działalności wymagającej koncesji, licencji lub zezwolenia. Wykonywanie czynności agencyjnych u agenta tego nie wymaga.
- W okresie ostatnich 60 miesięcy nie prowadziła zarejestrowanej działalności gospodarczej. Zawieszenie działalności gospodarczej uważane jest za jej niewykonywanie.
Osoba fizyczna może prowadzić nierejestrową działalność zarobkową w wielu dziedzinach (wytwórczość, usługi). W tej informacji odnoszę się tylko do osoby fizycznej wykonującej czynności agencyjne (OFWCA). Jeśli taka osoba wykonywałaby także inną działalność i osiągała dochody nierejestrowe to należy szczegółowo przeanalizować inne występujące warunki.
Jakie korzyści posiada OFWCA prowadząca nierejestrowaną działalność zarobkową:
- Nie musi rejestrować działalności gospodarczej w CEDIG a zatem także rejestracji w ZUS, GUS i urzędzie skarbowym.
- Nie musi uzyskiwać numerów identyfikacyjnych NIP i REGON.
- Nie płaci miesięcznych ani kwartalnych zaliczek podatkowych. Nie opłaca składki ZUS i składki zdrowotnej.
- Nie płaci podatku VAT bo obejmuje to zwolnienie podmiotowe ze względu na wysokość dochodów. Również same czynności agencyjne są zwolnione z podatku VAT.
- OFWCA nie prowadzi żadnej księgowości. Ze swojej multiagencji (np. Alwis&Secura) otrzymuje prowizje raz w miesiącu, w innych przypadkach potrzebna jest uproszczona ewidencja sprzedaży.
- Może być OFWCA i osiągać inne dochody; pracując na etacie, osiągając dochody z renty lub emerytury, umów cywilno-prawnych itd. Nie może tylko prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek i być w spółce cywilnej. Dochody te nie sumują się do wyliczenia przychodu z działalności nie rejestrowanej.
- Prowadzenie takiej działalności nie jest ograniczone w czasie, czyli można ją prowadzić do czasu spełniania wymogów ustawowych do jej prowadzenia.
- OFWCA otrzymuje wyższe kwoty bo nie jest odprowadzana składka ZUS oraz należny podatek dochodowy.
Jak rozlicza się OFWCA z Urzędem Skarbowym:
- Dochody z zarobkowej działalności nierejestrowej OFWCA rozlicza po zakończeniu roku w zeznaniu rocznym PIT - 36, według obowiązującej ogólnej skali podatkowej. Jest tam dodatkowa rubryka "działalność nierejestrowana" (wiersz 9: "Działalność nierejestrowana, określona w art. 20 ust. 1ba ustawy"), w której wykazuje się przychody z tej działalności. Ma prawo w tym zeznaniu odliczyć uzasadnione koszty związane z wykonywaniem pracy zarobkowej na podstawie posiadanych imiennych rachunków lub faktur stąd trzeba je przechowywać. O szczegóły pytać należy księgowych. Jeśli wykazane przychody i koszty a więc osiągnięty dochód będą budzić zastrzeżenia Urzędu Skarbowego (ewidencja będzie prowadzona w sposób nierzetelny lub nie będzie prowadzona w ogóle) i na podstawie dokumentacji nie będzie możliwe ustalenie wartości sprzedaży, to organ podatkowy sam określi wartość sprzedaży opodatkowanej i ustali od niej kwotę podatku należnego.
- Trzeba pamiętać że podatek wyliczony w skali roku od dochodów nierejestrowych może być wysoki (np.3 225 x 12 = 38 700 x 12% = 4644 zł) i musi być opłacony. To efekt nie płacenia podatków w ciągu roku od tych zarobków. Oczywiście przy rocznym rozliczeniu odlicza się wszystkie należne zniżki, kwotę wolną od podatku itd. Stąd ja rekomenduję aby co miesiąc odkładać wyliczoną kwotę podatku należnego na specjalnym koncie (subkoncie).
- Formalnie osoba nierejestrowa powinna prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży dla celów udokumentowania przychodów i później ich opodatkowania. Jeśli OFWCA osiąga tylko przychody od jednego multiagenta od zawartych ubezpieczeń to takiej ewidencji nie musi prowadzić bo otrzymuje raz w miesiącu należną prowizje na podstawie wystawionej NOTY. Osiągnięte przychody roczne OFWCA są sumą z 12 NOT wystawionych w danym roku. Jest to dokumentacja wystarczająca dla potwierdzenia osiągniętych dochodów dla Urzędu Skarbowego.
Inne ważne informacje.
- Prowadzenie nierejestrowej działalności zarobkowej wynika z art. 5 ust. 1 ustawy Prawo Przedsiębiorców i wpływa na inne obowiązki z tego wynikające: administracyjne, podatkowe ale nie na prawo cywilne. W świetle prawa cywilnego osoba fizyczna działająca nierejestrowo jest "przedsiębiorcą" (quasi przedsiębiorcą). Oznacza to że np. w relacjach z konsumentami osoba taka jest traktowana jak przedsiębiorca i ma z tego tytułu wynikające z prawa obowiązki np. w zakresie reklamacji, prawa do odstąpienia w ciągu 14 dni od umowy zawartej na odległość, ochrony danych osobowych (RODO) i wiele innych.
- Osoba prowadząca działalność nierejestrową może wydawać rachunki i faktury klientom, ale to nie dotyczy OFWCA. Należy pamiętać że prowadzenie niektórych innych rodzajów działalności zobowiązuje do rejestracji jako czynny podatnik VAT niezależnie od wysokości osiąganych przychodów (NIP, prowadzenia wymaganych rejestrów, itd.). Niektóre rodzaje działalności wymagają także od działalności nierejestrowej prowadzenia kas fiskalnych. Regulują to szczegółowo inne przepisy prawa.
- Ważnym warunkiem prowadzenia działalności nierejestrowej jest nie przekroczenie w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Jeśli ten limit zostanie w danym miesiącu przekroczony, to ta działalność automatycznie zostanie uznana za działalność gospodarczą i w ciągu 7 dni musi być zarejestrowana jako normalna działalność gospodarcza w CEDIG. Stąd OFWCA muszą kontrolować wysokość uzyskiwanych prowizji od multiagenta , aby w żadnym miesiącu ich kwota nie przekroczyła 75% minimalnego wynagrodzenia. Może to wymagać prowadzenia przez OFWCA własnego rejestru przychodów uwzględniającego otrzymywane bieżące prowizje, prowizje od rat itd.
- Osoby przebywające na urlopach macierzyńskich, będące zarejestrowane jako bezrobotne z prawem do zasiłków w Urzędach Pracy nie powinny prowadzić działalności nierejestrowej.
Przejście OFWCA w Alwis&Secura na bezrejestrowy system rozliczeń.
- Wszystkie OFWCA osiągające niskie przychody z otrzymywanych prowizji - poniżej 75% minimalnego wynagrodzenia, (od 1 lipca 2024 roku 3 225 złotych miesięcznie, nie prowadzące działalności gospodarczej mogą przejść na ten system rozliczeń praktycznie od zaraz, od dnia, który sobie wyznaczą, najlepiej od 1 dnia miesiąca. To znacznie ułatwi rozliczenia i zwiększy przychód OFWCA. W szczególności chodzi o umowy cywilno-prawne (zlecenia) . Jeśli OFWCA wykonuje czynności umowy zlecenia to podlega ubezpieczeniom jako zleceniobiorca, a multiagent zawierający taką umowę pełni obowiązki płatnika składek ZUS i musi potrącić i odprowadzić składki.
- Złożyć do multiagenta oświadczenie o wyborze takiej formy rozliczenia za zawarte ubezpieczenia.
- Nie trzeba nigdzie zgłaszać prowadzenia działalności nierejestrowej, umowę zlecenia powinien rozwiązać multiagent. Przy wyborze tej formy rozliczenia oraz prowadzenia działalności zarobkowej i osiąganiu górnej granicy przychodu należy zastanowić się, przewidzieć rozwój. Czyli obecne przychody OFWCA rekomendowane do przejścia na ten system rozliczenia to ok. 3 200 złotych miesięcznie.. Decyzja należy do OFWCA i pamiętać należy o górnym miesięcznym limicie przychodu.
- OFWCA gromadzi u siebie otrzymywane NOTY od multiagenta do rocznego sporządzenia PIT 36. Multiagent nie ma obowiązku przesyłania żadnych informacji o osiągniętych przychodach (PIT) przez OFWCA w danym roku.
- Należna prowizja - tak jak do tej pory – powinna być przesyłana na wskazane w. w. oświadczeniu konto bankowe zgodnie z przesyłaną NOTĄ.
Reasumując:
OFWCA w rozumieniu przepisów prawa nie musi prowadzić działalności gospodarczej. Taką działalność natomiast musi prowadzić każdy agent. OFWCA jest więc jakby "quasi pracownikiem" każdego agenta, który może zawierać ubezpieczenia, czyli wykonywać czynności agencyjne wyłącznie za ich pomocą. Agent jednoosobowy (przedsiębiorca) jest także (automatycznie) OFWCA. OFWCA -mi mogą być: jednoosobowi agenci, pracownicy agentów posiadający uprawnienia, członkowie zarządów spółek zawierający ubezpieczenia, współmałżonkowie zawierający ubezpieczenia i posiadający uprawnienia. Mogą one jako osoby fizyczne wykonywać czynności agencyjne na różnej podstawie: zatrudnienie (etat), umowa zlecenia, także w formie działalności nie zarejestrowanej, jeśli spełnią wymogi określone w ustawie: Prawo Przedsiębiorców (art.5 ust.1).
W przypadku pytań proszę kontaktować się ze swoimi księgowymi, doradcami finansowymi lub kierować je na adres Alwisa.
