Otrzymuję zapytania od naszych OFWCA dotyczące obowiązku wykazywania i rozliczania wypłaconych odszkodowań i zadośćuczynień. Z podobnymi pytaniami często zwracają się do nich również klienci.
Wątpliwości podatkowe
W kontekście rozliczeń podatkowych pojawia się wątpliwość: czy odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymane od zakładu ubezpieczeniowego należy traktować jako dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym (PIT)? Czy zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w szczególności art. 21 ust. 1 pkt 3, należy zgłaszać kwoty odszkodowań i zadośćuczynień do opodatkowania i odprowadzać od nich podatek?
Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT różnego rodzaju świadczenia, w tym odszkodowania oraz zadośćuczynienia, co do zasady stanowią przychód podatnika. Jednakże nie wszystkie takie świadczenia podlegają opodatkowaniu. Część z nich, wskazana w katalogu zwolnień przedmiotowych (art. 21 ust. 1 ustawy o PIT), korzysta ze zwolnienia podatkowego. Korzystanie z tego zwolnienia jest możliwe wyłącznie wówczas, gdy spełnione są wszystkie przesłanki określone w przepisach. W przypadku wątpliwości dotyczących spełnienia tych wymagań, korzystanie ze zwolnienia może być nieuprawnione.
Kiedy świadczenia są zwolnione z opodatkowania?
Co do zasady, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem dwóch sytuacji:
- Odszkodowań za szkody w majątku związanym z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.
- Dochodu uzyskanego z inwestowania składki ubezpieczeniowej, czyli tzw. polisy z UFK.
Jeżeli odszkodowanie zostało wypłacone z tytułu ubezpieczeń majątkowych lub osobowych (i nie mieści się w wyżej wskazanych wyjątkach), nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Kwoty wypłacone z tytułu umowy ubezpieczenia, niezależnie od tego, czy odszkodowanie lub zadośćuczynienie zostało wypłacone dobrowolnie, czy na podstawie wyroku lub ugody, są objęte zwolnieniem.
Warto jednak pamiętać, że zwolnienie z opodatkowania nie dotyczy wszystkich zadośćuczynień. Obejmuje ono wyłącznie te świadczenia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają bezpośrednio z przepisów prawa i są wymienione w odpowiednich regulacjach.
Ze względu na złożoność tych zagadnień oraz różnorodność interpretacji przepisów podatkowych, w razie wątpliwości warto zasięgnąć porady specjalisty, w szczególności doradcy podatkowego.
