Pytanie od OFWCA z oddziału tarnowskiego:
Ubezpieczam nowy dom klienta. Podczas prowadzonego rozpoznania jego potrzeb (rozmowy przy kawie) Klient pyta mnie, czy ma obowiązek posiadania instalacji odgromowej i czy jej brak nie będzie powodem odmowy wypłaty odszkodowania w razie powstania szkody w budynku, elementach stałych i mieniu ruchomym?
W żadnych znanych mi Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia "od ognia i innych zdarzeń losowych" nie ma wymogu instalowania na jednorodzinnych domach mieszkalnych instalacji odgromowych. Ubezpieczyciele odsyłają do ogólnie obowiązujących przepisów prawa: budowlanego, o eksploatacji domów itd.
A przepisy te stanowią, że budynek jednorodzinny powinien posiadać instalację odgromową (piorunochron) w przypadkach gdy:
- powierzchnia użytkowa budynku przekracza 500 m2,
- budynek jest wyższy niż 15 metrów,
- jest zbudowany z materiałów łatwopalnych bez względu na wysokość,
- budynek znajduje się na terenie gdzie wskaźnik zagrożenia piorunowego obliczony zgodnie z normą ( PN/E5003/01) przekracza określoną wartość.
Wiemy, że bardziej narażone na uderzenie pioruna są: budynki wysokie, usytuowane na wzniesieniach, w bliskości wysokich drzew, słupów i masztów oraz innych budynków. Wtedy zalecane jest instalowanie piorunochronu. Może zdarzyć się, że w projekcie budowlanych jest zaplanowany piorunochron, wtedy musi być wykonany i eksploatowany zgodnie z wymogami. Bo w razie jego braku ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania.
Uderzenie pioruna w dom może spowodować pożar, częściej uszkodzić instalacje i podłączone urządzenia do prądu (szczególnie sprzęt RTV, AGD, systemy dostępu, wizyjne i kontrolne np. w kotłowni i fotowoltaice).
Zainstalowanie dobrowolnie, czy nie piorunochron na domu jednorodzinnym zależy od stopnia występującego zagrożenia, gdzie obok wyżej już wymienionych czynników trzeba brać pod uwagę także: średnio roczny czas występowania burz i wyładowań atmosferycznych oraz ukształtowanie terenu. Pomocne w tym mogą być tzw. mapy burz i piorunów, które posiada (i aktualizuje) Instytut Meteorologi i Gospodarki Wodnej.
Jeszcze dwie myślę, że ważne uwagi.
Po pierwsze. Trzeba podkreślić, że żadna instalacja odgromowa nie zabezpieczy przed samym uderzeniem pioruna tylko przed jego skutkami (pożarem i zniszczeniem mienia). Bo piorun to potężne wyładowanie elektryczne o natężeniu prądu dochodzącym do 100 000 A (amper) i temperaturze powietrza dochodzącej do 30 000 C. Podczas wyładowania pioruna przepływ ładunków elektrycznych (ujemnych do ziemi i dodatnich do góry) jest ponad tysiąc razy większy niż w domowej instalacji elektrycznej. Stąd takie zagrożenia i zniszczenia.
Po drugie. Posiadane w domu urządzenia elektryczne mogą ulec zniszczeniu na skutek wyładowania odległego nawet o ponad kilometr i zainstalowany piorunochron ich przed tym nie zabezpieczy. Jedyną skuteczną ochroną mogą być zainstalowane ograniczniki przepięć. Do instalacji w domach jednorodzinnych zwykle stosuje się zwykle ograniczniki jedno kompaktowe klasy B+C. Ogranicznik klasy B zabezpiecza instalację przed bliskim i bezpośrednim uderzeniem pioruna, a ogranicznik klasy C chroni odbiorniki elektryczne przed przepięciami komutacyjnymi i zredukowanymi przez ogranicznik typu B. Urządzenia te instaluje się w głównej rozdzielnicy elektrycznej domu. Do ochrony przed przepięciami urządzeń szczególnie na nie wrażliwych, takich jak sprzęt audio i wideo czy komputer, służą ograniczniki klasy D, które stanowią uzupełnienie zabezpieczeń klasy B i C. Należy je umieszczać jak najbliżej urządzeń, które mają chronić, dlatego wygodnym rozwiązaniem jest stosowanie listwy zasilającej z takim ogranicznikiem lub przenośnego ogranicznika wkładanego do gniazda elektrycznego. Ogranicznik klasy D jest nieskuteczny, jeśli na drodze prądu w instalacji nie ma wcześniej ograniczników klas B i C wstępnie obniżających napięcie do poziomu bezpiecznego dla większości urządzeń. No i jeszcze jedno. To ryzyko można także ubezpieczyć "przepięcia od wyładowań atmosferycznych”, dzisiaj w większości ZU włączone do zakresu podstawowego, a zawsze w ubezpieczeniu "all risk".
Opisane powyżej problemy dotyczą tylko domów jednorodzinnych. W przypadku innych budynków i budowli obowiązują szczegółowe przepisy, które zawsze muszą być przestrzegane. W razie powstania szkody spowodowanej wyładowaniem atmosferycznym (piorunem) Ubezpieczyciel zawsze będzie sprawdzał zgodność urządzeń i zabezpieczeń z obowiązującymi przepisami i normami określonymi przez prawo.
